Ҳаёт ва фаъолияти Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ

Нақша:

Муқаддима

1. Мухтасари тарҷумаи ҳоли шоир

2. Мероси адабии шоир

3. Хулоса

Сомона бо шарофати таблиғот фаъол аст

Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ

Абӯабдуллоҳ Ҷаъфар бинни Муҳаммад Рӯдакӣ соли 858 дар деҳаи Панҷрӯди водии Зарафшон ба дунё омадааст. Рӯдакӣ тахаллуси шоирии устод аст, ки аз номи деҳаи зебои худ Рӯдак гирифтааст. Падари Рӯдакӣ аз табақаи боимтиёз ва шахсони соибэҳтироми водии худ буда, ба тарбияи фарзандаш аҳамияти бузург додааст. У маълумоти ибтидоиро дар зодгоҳи худ гирифта, аз худ истеъдоди баланде зоҳир намудааст. Рӯдакӣ чунон зираку доно будааст, ки дар синни ҳаштсолагӣ «Қуръон»- ро ба пуррагӣ ҳифз намудааст.
Устод Рӯдакиро дар таърихи илму фарҳанги адаби форсии тоҷикӣ бо номҳои сардафтари  адабиёти классикӣ, асосгузори назми форсии тоҷикӣ, устоди шоирон, султони шоирон, маликушшуаро ва одамушшуаро ёд мекунанд. У шеъру шоириро низ аз ҳаштсолагӣ оғоз намудааст. Рӯдакӣ дар баробари зеҳни гирову ақли расо овози хуш ва савти дилкаше низ доштааст. У азми сафари Самарқанд мекунад ва дар мадрасаи шаҳри Самарканд таҳсили илv менамояд. Шоир дар бораи ба илми мусиқӣ шавқу рағбат доштани худ чунин ишора мекунад:

Рӯдакӣ чанг бигрифту навохт,

Бода андоз, к-у суруд андохт.

Рӯдакӣ соҳиби девони бузург будааст. Ба ғайр аз ин, аз шоир ба мо абёти алоҳидаи достонҳои «Калила ва Димна», «Синдбоднома», маснавии «Даврони офтоб» ва қасидахои «Шикоят аз пирй», «Модари май» боқӣ мондааст. Ҳамаи ин гуфтаҳои боло аз он гувоҳӣ медиҳанд, ки устод Рӯдакӣ шоири пурмаҳсул будаанд. Афзунии миқдори шеърқои Рӯдакиро қайд намуда, шоири асри XI Рашидии Самарқандӣ чунин мегӯяд:

Гар сарӣ ёбад ба олам кас ба некӯшоирӣ,

Рӯдакиро бар сари он шоирон зебад сарӣ.

Шеъри уро баршумурдам: сенздаҳ раҳ сад ҳазор,

Ҳам фузун ояд, агар, чунонки бонд, бишмарӣ.

Аз ҳамаи ин осори бузурги устод Рӯдакӣ акнун танҳо ҳазор байт боқӣ мондаасту халос. Достони «Калила ва Димна», аслан, достони ҳиндӣ буда, дар асри VI аз ҳиндӣ ба паҳлавӣ тарҷума шудааст. Баъдан, ба арабӣ баргардонида шуд. Рудакӣ достонро 33 рӯйи тарҷумаи тоҷикии Балъамӣ ба риштаи назм кашидааст. «Калила ва Димна» асари пандуахлоқӣ мебошад. «Модари май» қасидаи мадҳӣ буда, дар васфу ситоиши шоҳи Хуросон навишта шудааст.  Қасидаи «Шикоят аз пирӣ» дороӣ 34 байт буда, қасидаи шарҳиҳолӣ номида мешавад. Рӯдакӣ ин қасидаро дар рӯзҳои пириву сахтии зиндагии худ эҷод кардааст. Қасидаи «Шикоят аз пирй» лаҳзаҳои муҳимтарини ҳаёти шоир, хусусан пастиву баландиҳои рӯзгори онро ба ёд меорад. Асари дигари шоир маснавии «Даврони офтоб» ба ҳисоб меравад, ки дар бораи ҳаракат, хосияту хусусиятҳои табиии офтоб нақлу ривоят мекунад. Мероси адабии боқимондаи устод Рудакӣ аз қасида, ғазал, қитъа, рубоӣ ва маснавӣ иборат аст. Ашъори дигари боқимондаи Рӯдакӣ, махсусан ғазалҳои ӯ, аз нигоҳи мазмун ва мундариҷа бамонанди қасидаҳои ӯ рангорангу ганӣ мебошанд. Маснавиҳои шоир, асосан, қиссаву ривоятҳо, саргузаштҳои ибратомӯз, панду ахлоқи инсони нек ва афкору андешаи инсондӯстонаи ӯро фаро гирифтаанд.


Калидвожаҳо: Абуабдуллохи Рудаки, хаёт ва фаъолияти Рудаки, тарчумаи холи рудаки, иншо, сайти точики, сайтхои точики, сайти омузиши, сомонаи омузиши, донишчу тч, донишҷӯ тҷ, donishju, donishju tj, студент тч.

Қаблӣ3000-солагии Ҳисори Шодмон
БаъдӣСадриддин Айнӣ

Назари худро нависед

Лутфан шарҳи худро нависед!
Лутфан номи худро нависед