Педагогика (сарсухани китоб)

Ҷомеае, ки ба aҳлu маориф, ба устод-омӯзгор, зиёӣ эҳтиром намегузорад, ба пешрафт муваффақ шуда наметавонад.

Эмомалӣ Раҳмон

Пешаи омӯзгорӣ чун қуллаи нурафканест, ки тамоми касбу вазифаҳои олам аз он сарчашма меёбанд. Аз ин лиҳоз саромади педагогика Ян Амос Коменский (1592-1670) ба касби ифтихорманди омӯзгорӣ баҳри арзанда дода гуфтааст, ки ба муаллимон вазифаи беҳтарине супорида шудааст, ки болотар аз он дар зери хуршед чизе буда наметавонад[1].

Бале, ихтисоси омӯзгорӣ ба маънои томаш касби басо пуршараф, масъулиятнок ва зарури ҷомеа аст, зеро агар инсоният бо ақлу заковат ва заҳмати худ табиатро тағйир диҳад, муаллим бо донишу маҳорати волои хеш табиати худи инсонро ташаккул медиҳад. Аз ҷониби дигар пойдорӣ ва устувории ҳар кишвар ба сиришти солими наслҳои барӯмандаш тааллуқ дорад. Маҳз наслҳои солимфикр, соҳибмаълумоту шуурнок ва болаёқат метавонанд суръати киштии фардоинаи кишварро бидуни каҷу килебиҳо рост сӯи соҳили матлаб биронанд. Сиришти чунин наслҳои олимақом аз бисёр ҷиҳат ба заҳмати фидокоронаи муаллимони олиқадр вобаста аст. Омӯзгор дар рушду нумӯ ва иқтидору устувории кишвар нақши бузург дорад.

Сомона бо шарофати таблиғот фаъол аст

Мавлоно Абдураҳмони Ҷомӣ барҳақ нигоштаанд:

Агар дар ҷаҳон набвад омӯзгор,
Шавад тира аз бехирад рӯзгор.

Оре, пешаи омӯзгорӣ таъмингари шуои илму маърифати ҷомеа аст.

Педагогика ҳамчун илми иҷтимоӣ хусусияти умумибашарӣ ва байналмиллалӣ дошта, аз тамоми дастовардҳои пешқадами гузаштаву муосири башарият баҳраманд мегардад. Аз ин рӯ он истилоҳоти марбути зиёди умумибашариро, ки дар ибтидо ба асосҳои улум ворид шудаанд, фаро мегирад ва онҳоро дар сатҳи умумиҷаҳонӣ маънидоду баррасӣ менамояд. Чунончи, «педагогика», «дидактика», «метод», «гуманизм», «принсип», «лексия», «семинар», «компютер», «алгоритм», «инноватсия» ва ғайра аз ҳамон қабиланд.

Муаллифон дар ин нашри китоб ҳам аз афкори педагогии ниёгон, ки бо назму насри олӣ дурри маънӣ суфтаанд, истифода мебаранд. Чунки дар гузашта аксари қаламкашон афкори педа­гогии бикру безаволи хешро дар нафосати назм салису ҷолиб, ширадору рангин, ҷаззобу таъсирбахш, хурушону хотирнишин ифода кардаанд. Ин дурдонаҳо тору пуди педагогикаи миллиро ҳатман рангин мегардонанд.

Илова бар ин муаллифон ба афкори педагогии ниёгон ва ақоиди муфиди мутафаккирони муосир пайравӣ намуда, доир ба мавзӯҳои алоҳида аз насру назм васеъ истифода кардаанд. Беҳуда Абдураҳмони Ҷомӣ таъкид накардаанд:

Умр кам, фазлу адаб бисёр аст,
Касби он кун, ки туро ночор аст[2].

Мавлоно Ҷомӣ барҳақ ёдовар мешаванд, ки илму донишу одоб беканор ва барои азхуд кардани илму дониш (ҳатто як фанни комил) умри инсон намерасад, вале азме бояд кард, ки ба зиндагии давру замон созгор бошад. Муаллифон ба гуфтаҳои фавқуззикри Ҷомӣ пайравӣ намуда, толибилмон ва муаллимони ояндаро бо фаҳмиши зайл ҳидоят мекунанд:

Бидон, фазлу адаб беинтиҳост,
Умри одам кам, бар он норасост
Лек баҳри комёбӣ ҳар шуғлу пеша,
Чун заргар гавҳар ғундоштан равост.

Вале агар фард мувофиқи давру замон аз донишҳои зарурии соҳаи худ — забон ва адабиёт, физика ва риёзиёт, кимиё ва биология, педагогика ва психология ва ғ. бархурдор бошад, ба қавли Унсурулмаолии Кайковус, ин панд чун ҳалқа баргушаш меномад:

Агар гӯӣ, ки битвонам, қадам дарнеҳ, ки битвонӣ,
Ва агар гӯӣ, ки натвонам, бирав биншин, ки натвонӣ.

Шогирдони азиз, набояд фаромуш кард, ки бидуни заҳмати мустақилона ягон фард қуллаи муродро фатҳ накардааст. Он маҳз шуҷоату мардонагӣ ва талошу пархоши зиёд мехоҳад.

Инак, китоби мазкур дар асоси барномаи таълимии педагогика таълиф ёфта дар он тағйиротҳои нав, ба монанди Инноватсияи педагогӣ, муаллими мактаби муосир, масъалаҳои умумии маълумот дар дидактикаи муосир, моҳияти раванди таълим, хусусияти инкишофи синну солӣ ва фардӣ, мотивҳои (майлу ҳавасҳои) таълимӣ, принсипҳо ва қоидаҳои таълим ворид шудаанд.

Илмат ба амал чу ёр гардад,
Қадpu ту яке ҳазор гардад.

Ҳилолӣ


Минбаъд мавзӯҳои дарсии фанни Педагогика дар сомонаи Donishju.Net  маҳз  аз китоби  “Педагогика” Хайруло Раҳимов, Абдулбоқӣ Нуров нашр мешаванд.



Мавзухои дарси аз фанни Педагогика, бо забони тоҷики, реферат, кори курси, семинар, дисертатсия бо забони Тоҷикӣ, сайти донишчу тч, сайти омузиши, сомонаи омузиши, сайти donishju.tj, donishju tj, донишҷӯ.тҷ, донишҷӯ тҷ, скачать бесплатно, сайти тоҷики, топ сайти тоҷикистон, donishju net, донишчу нет.


[1] Коменский Я. А. Изб. пед. соч. М. ,1939. с 250.

[2] Ҷомӣ А. Ҳафт авранг. Сабҳатул – Аброр. Теҳрон, 1337 шамсӣ. С. 564.

ҚаблӣМушкилиҳо ҳангоми хоб
БаъдӣФан ва вазифаҳои педагогика