Фалсафаи тоҷик дар асрҳои миёна. Боязиди Бистомӣ

Боязиди Бистомӣ (ваф.874) намояндаи дигари тасаввуф, аҳли раъй ва орифи озодандеш аст, ки масъалаи «фано»-ро дар ирфони амалӣ ба миён гузоштааст. Тибқи таълимоти ӯ, агар солики тариқат ба шавқи тамом ҷониби ҳадафи дар пешгузоштаи худ раҳсипор гардад, ба сарманзили фанофиллоҳ мерасад ва бақои ҷовидонӣ меёбад. Боязид дар таърихи тасаввуф ва ирфони эронӣ орифи шаттоҳ меноманд. Зеро дар андешаҳои ӯ шатҳиёт, ки зоҳиран ба шариати исломӣ муқобил буд мавқеи намоён дошт. Аз он сабаб, ки ҷаҳонбинии Боязиди Бистомӣ аз доира ва чорчӯбаи таассуби динӣ берун буд, барои ӯ вуҷуддошти дузаху биҳишт ва осоиши дунёи дигар арзиши аслӣ надошт. Яъне дар таълимоти мутафаккир бузургдошти ҷаҳони моддӣ ва тариқи ҷидду ҷаҳд ва шинохти воқеии он расидан ба дараҷаи фано, ё ин ки дарёфти ҳақиқати мутлақ ҷойгоҳи махсус дорад. Боязид озодии андешаи инсонро воситаи асосии камолот медонад.

Асоси таълимоти ӯро тавҳиди тасаввуфӣ ташкил медиҳад. Тавҳиди тасаввуфӣ иборат аз эҳтироми самимӣ ба кулли ашёву мавҷудоти олами моддӣ мебошад. Зеро тамоми мавҷудот аз як сарчашма маншаъ мегиранд ва ба ҳамдигар пайвастагии узвӣ доранд.


Калидвожаҳо: акидахои фалсафии Боязиди Бистоми, ақидаҳои фалсафии Боязиди Бистоми.

Сомона бо шарофати таблиғот фаъол аст
ҚаблӣТасаввуф
БаъдӣФалсафаи тоҷик дар асрҳои миёна. Ҳусайн Мансури Ҳаллоҷ