Дар давраи салтанати темуриён дар зери таъсири адабиёти тоҷик адабиёти бадеии ӯзбекзабонон пайдо шуда, ташаккул ёфт. Фаъолияти сардафтари адабиёти ӯзбек Мир Алишери Навоӣ (солҳои 1441-1501) маҳз ба ҳамин давра тааллуқ дорад.
Мир Алишери Навоӣ соли 1441 дар хонадони шахси бомаърифате ба дунё омадааст. Ӯ аз хурдсолӣ нисбат ба шеър майлу рағбат пайдо карда, аз синни понздаҳсолагӣ ҳамчун шоир шуҳрат пайдо мекунад.
Пас аз ба тахти Ҳирот нишастаии Султон Хусайни Бойқаро (соли 1469) Навоӣ мақоми ходими давлатиро соҳиб гардид. Ӯ қариб тамоми умри худро дар Ҳирот гузаронидааст.
Дар ташаккули ҷаҳонбинии Навоӣ муносибати дӯстона ва алоқаи эҷодӣ бо устоди бузургвораш Абдураҳмони Ҷомӣ нақши бузург бозидааст. Навоӣ худро шогирди вафодори Ҷомӣ меҳисобад. Дар солҳои 1483 -1485 Алишер Навоӣ ба забони узбекӣ «Хамса»-и худро эҷод намуд, ки мисли «Ҳафт авранг»-и Ҷомӣ дорои мақоми хоса аст.
Вақте, ки соли 1492 Абдураҳмони Ҷомӣ вафот кард Навоӣ ва дӯстонаш як сол азодорӣ карданд. Навоӣ барои абадӣ гapдонидани хотираи дӯст ва устоди бузургвораш «Хамсат-ул-мутаҳайирин» ном асаре навишта, яке аз таълифотҳои Ҷомиро ба ӯзбекии қадим тарҷума намуд.
Дӯстии Алишер Навоӣ ва Абдураҳмони Ҷомӣ нимсоли дурахшони дӯстии ду халқӣ бародар – ӯзбекон ва тоҷикон аст.
Алишери Навоӣ яке аз бузургтарин шоирони асримиёнагии Шарқ олим ва мутафаккири забардаст, мусиқидон на наққоши моҳир, инчунин арбоби намоёни давлатӣ маҳсуб мешавад. Истеъдоди гуногунҷанбааш ӯро ба ёдгори робитаҳои ҷаҳон мегузорад. Офаридаҳои ӯ кайҳост, ки дастраси тамоми инсоният гардидаанд. Нақши онҳо махсусан дар инкишофи адабиёти туркзабон бағоят калон аст.
