Саҳми ҷоизадорони Нобелӣ дар рушди микроиқтисод

Сахми чоизадорони Нобели дар рушди микроиктисод

Дар асоси васиятномаи Нобел Алфред Бернхард (1833-1896) соли 1900 фонди Нобели ташкил карда шуд. Дар васиятномаи худ Нобел олимони соҳаи химия, физика, физиология, тиб, адабиётва ба шахси сулҳпарваре, ки миллатҳову қавмҳоро мепайванданд дарҷ кардааст. Тибқи гуфтаҳои ӯ мукофотипулӣ ба ашхосе супорида мешавад, ки дар тӯли сол нафъи бисёртаре ба башарият овардааст. Ҳамин тавр, ҳамасола дар рӯзи таввалуди ӯ яъне 21 октябр ҷоизадорон эълон шуда дар рӯзи марги ӯ яъне 10 декабр мукофонида мешаванд.

Сазовори аввалин мукофоти Нобели 10 декабри соли 1901 олими олмонӣ Вильгельм Конрад Рентген дар соҳаи физика гардид.

Ҷоизаи Нобели дар соҳаи иқтисодиёт падидаи ҷадид аст, ки бонки Шведӣ ба ифтихори 300 солагии худ дар соли 1968 таъсисдод. Номи расмии ин ҷоиза «Ҷоиза бонки Шведи бахшида ба хотираи А. Нобел ба илмҳоииқтисодӣ» мебошад. Ин ҷоизаба дастовардҳои назаррас дар соҳаи илми иқтисод мукофонида мешавад.

Аввалин ҷоизаи Нобелӣ оид ба иқтисод соли 1969 ба иқтисодчии нидерланди Ян Тинберген ва иқтисодчии норвеги Рагнар Антон Киттел Фриш барои рушд ва татбиқи моделсозии динамикӣ ва таҳлили равандҳои иқтисодӣ сазовор дониста шуданд. Аз соли 1969 то ин ҷониб 83 нафар иқтисодчи дар умум сазовори ҷоизаи Нобелӣ гардидаанд.

Сомона бо шарофати таблиғот фаъол аст

Соли 2001 Ҷорч Акерлоф — иқтисодчии амрикои прфессори донишгоҳи Калифорния дар якҷояги бо Ҷозеф Стиглицва., Майкл Спенс барои пешниҳоди « назарияи асимметрии иттилоотӣ», ки мутобиқи он фурушанда ва харидор миқдори гуногуни дониш дар бораи маҳсулот пайдо менамоянд сазовори ҷоизаи Нобели гардиданд. Ҷоизадорони Нобели дар соҳаи иқтисодиёт диди наверо барои ҳалли мушкилии иқтисодиёти бозории муосир ихтироъ карданд. Ҳангоми тадқиқотӣ проблемаҳои бозор аз нуқтаи назарӣ ассиметрии иттилоот, онҳо ҷиҳатҳои манфию заифи «дасти ноаён»-и бозори озодро нишон дода тавонистанд. Дар пешниҳоди консепсияи иттилооти ассиметри онҳо муайн намуданд, ки субъектони иқтисоди аз сабаби иттилооти дастрас ва дақиқ надоштан дар раванди фаъолият наметавонанд тасмими дуруст ва самаранок гиранд. Номукаммал будани иттилоот давлат ва ҳукуматро водор менамояд, ки дар ҳаёти иқтисодии ҷомеа фаъолона ииштирок намояд.

Ҳамин тариқ иқтисодчиёни дигар ба монанди, олимони иқтисоддон Канэман Даниэл ва Вернон Смит соли 2002 барои «барои тадқиқоти иқтисодиёти психологӣ» ва «тадқиқот дар соҳаи манфиатҳои иқтисодӣ», ба олими амрикои, профессори донишгоҳ Ҷорҷ Мейсон, Смит Вернон «барои таҳлили эмперии иқтисодиётии механизмҳои бозор», соли 2005 ба иқтисодчии яҳудӣ Роберт Ауман ва иқтисодчии амрикои «барои назарияи бози» дар иқтисодиёт сазовори ҷоизаи Нобелӣ гардиданд.

Бояд қайд намуд, ки саҳми олимони русс низ дар пешрафти илми иқтисодиёт хеле назаррас мебошад. Аз ҷумла соли 1973 Василий Васильевич Леонтьев «барои инкишофи усули хароҷот- истеҳсолот», Леонид Канторович соли 1975 «барои назарияи самараноки тақсимоти захираҳо», Саймон Смит Кузнец соли 1975 «барои эмпирически обоснованное толкование экономического роста»,ва соли 2007 Леонид Соломонович Гурвиц «за создание основ теории оптимальных механизмов» сазовори ҷоизаи Нобели гардиданд.

ҚаблӣМетодологияи тадкикоти микроиктисод
Баъдӣ​Максимизатсияи фоида ва муайян намудани шароити оптималии фаъолияти фирма