Синфи шуллукҳо (зуллукҳо). Доимӣ будани ҳалқаҳои бадан, доштани макандаҳо ва набудани қилҳо дар болои бадан аломатҳои хоси шуллукҳоянд. Шуллукҳо ҳайвони дарандаи хунмак буда, асосан, дар обҳои ширин сукунат доранд. Қисми дигарашон дар обҳои Кирми лойхӯрак шӯриашон кам, хоки нам ва хушкӣ вомехуранд. Дар мамлакатҳои ҷанубу шарқии Осиё ҳатто намудҳои хушкигард ва дар шоху навдаи дарахтҳо мегашта низ мавҷуданд. Ҳамагӣ 400 намуди онҳо мавҷуд буда, аз ин 11 намудаш дар Тоҷикистон маълум аст. Ранги бад а ни шуллукҳо сиёҳ, ҷигарӣ ва сабзча тоб буда, андозаи бада ни онҳо аз 0,2 то 15 см аст. Хӯроки шуллукҳо хун ва шираи бадани ҳайвонҳои мебошад (расми 76).
Шуллуки аз ҳама калон 30 см ва аз ҳама хурд то 5 мм андоза дорад.
Як намояндаи ин синф шуллуки тиббӣ аст. Дар Тоҷикистон шуллуки асп васеъ паҳн шудааст. Шуллуки асп дар обҳои сустҷараён зиндагӣ мекунад. Шуллуки асп ҷоғаш хурд ва беқувват буда, хунро на аз пӯст, балки аз пардаҳои луобии коми асп макида мегирад.
Фарқи шуллукҳо аз дигар ҳалқакирмҳо он аст, ки онҳо ду маканда доранд: макандаи даҳонӣ ва маканда дар қафои бадан. Инчунин, баръакси дигар ҳалқакирмҳо, онҳо параподия ва қил надоранд. Шуллук дар об мавҷвор шино мекунад ё дар болои ҷисмҳои сахти зери об тавассути бонавбат дар ашё мондан ва кашидани макандаҳояш ҳаракат мекунад. Шуллукҳои маскуни обҳои хунук зимистонро дар ҳолати анабиоз мегузаронанд.
Дар луоби даҳони шуллук сафедаи гирудин мавҷуд буда, он ба лахтшавии хун дар рагҳо ва ҳосилшавию зиёдшавии тромбаҳо монеъ мешавад. Яке аз дигар намудҳои ин синф шуллуки хартумдор буда, дар моҳӣ, парандаҳои обӣ, сангпуштҳо, обхокиҳо ва нармбаданҳо муфтхӯрӣ мекунад. Афзоиши шуллукҳо ҷинсӣ буда, онҳо хунсо мебошанд. Шуллуки тиббӣ 50 гр хунро макида, то ним сол метвонад бе хурок зиндагӣ кунад. Он то 2 сол имконияти бе хӯрок зинда монданро дорад.
Мавзӯи пурра >> Таснифи типи ҳалқакирмҳо
