Шуҷоати маликзода (ҳикоя аз Саъдии Шерозӣ)

Маликзодаеро шунидам, ки кутоҳ буду ҳақир¹ ва дигар бародаронаш баланду хубрӯй. Боре падар ба кароҳат² ва истеҳдор³ дар ӯ назар кард. Писар ба фаросат ва истибсор⁴ ба ҷой овард ва гуфт:

-Эй падар, кутоҳи хирадманд беҳ ки нодони баланд. На ҳар чӣ ба комат меҳтар⁵, ба қимат беҳтар!

Он шунидӣ, ки лоғари доно,
Гуфт боре ба аблаҳи фарбеҳ:
«Аспи тозӣ агар заиф бувад,
Ҳамчунон аз тавилаи хар беҳ».

Падар бихандид ва аркони давлат биписандиданд ва бародарон ба ҷон биранҷиданд.

То мард сухан нагуфта бошад,
Айбу ҳунараш нуҳуфта⁶ бошад.
Ҳар беша гумон мабар, ки холист,
Шояд, ки паланг хуфта бошад.

Шунидам маликро дар он қурб⁷ душмани саъб руй намуд. Чун лашкар аз ҳар ду тараф ру     й дар ҳам оварданд, аввал касе, ки ба майдон даромад, ин писар буд ва гуфт:

Он на ман бошам, ки рузи ҷанг бинӣ пушти ман,
Он манам, к-андар миёни хоку хун бинӣ cape!
В-он, ки ҷанг орад ба хуни хеш бозӣ мекунад,
Рӯзи майдон с-он, ки бигрезад ба хуни лашкаре.

Ин бигуфту ба сипоҳи душман зад ва тани чанд мардони корӣ биандохт. Чун пеши падар омад, замини хидмат бибусиду гуфт:

Эй, ки шахси манат ҳақир намуд,
То дуруштӣ ҳунар напиндорӣ.
Аспи лоғармиён ба кор ояд,
Рӯзи майдон, на гови парворӣ⁸.

Овардаанд, ки сипоҳи душман бисёр буду инон андак. Ҷамоате оҳанги гурез карданд, писар наърае заду гуфт:

-Эй мардон, бикушед. то ҷомаи занон напушед!

Саворонро ба гуфтани ӯ таҳаввур⁹ зиёдат гашт ва ба як бор ҳамла бурданд. Шунидам, ки ҳам дар он рӯз бар душман зафарёфтанд. Малик (он писарро) сару чашмаш бибусиду дар канор гирифт ва ҳар рӯз назар беш кард, то валиаҳди¹⁰ хеш кард. Бародарон ҳасад бурданд ва заҳр дар таомаш карданд.

Хоҳараш аз ғурфа¹¹ бидид, дарича ба ҳам зад. Писар дарёфт ва даст аз таом бозкашиду гуфт:

-Маҳол аст, агар ҳунарманд бимирад ва беҳунар ҷои ӯ бигирад.

Калимаю ибораҳои тоза

1. Хақир – хурд, нотавон.
2. Кароҳат – нописанд доштан.
3. Истеҳкор – хурд ва залил шумурдан.
4. Истибсор -биниш.
5. Меҳтар – калонтар.
6. Нуҳуфта – пинҳон.
7. Қурб – аз қариб, наздикӣ.
8. Парворӣ – парвардашуда, фарбеҳ.
9. Таҳаввур – шердилӣ, ҷасорат.
10. Валиаҳд – касе, ки подшоҳ ӯро дар вақти зиндагиаш ба ҷойи худ таъин мекунад.
11. Ғурфа – болохона, ё дарича.