Бандакҳои хабарӣ аз бандакҳои феълӣ бо он фарқ мекунанд, ки онҳо бо исм, сифат, ҷонишин, сифати феълӣ омада, хабари ҷумларо ифода мекунанд ва шахсу шумораи онро нишон медиҳанд.
Шахс | Танҳо | Ҷамъ |
1.
2. 3. |
коргарам, хондаам
коргарӣ, хондаӣ коргар аст, хондааст |
коргарем, хондаем
Сомона бо шарофати таблиғот фаъол аст
коргаред, хондаед коргаранд, хондаанд |
Бандаки хабарии -аст ба ҷуз феъл аз дигар ҳиссаҳои нутқ ҷудо навишта мешавад: омадааст – коргар аст, пешқадам аст.
Пас аз исмҳои бо садоноки и, о тамомшаванда дар бандакҷонишини -ам, -ат, -аш ва бандаки хабарии -ам ба ҷойи ҳарфи а ҳарфи я навишта мешавад: бобоям, доноияш.
Машқ. Латифаҳоро хонед, вазифаю фарқи бандакҳои феълию хабариро муайян кунед.
Хачири Талҳакро бидуздиданд. Яке мегуфт:
-Гуноҳи туст, ки аз паси хачир бохабар нашудӣ.
Гуфт: -Гуноҳи меҳтар аст, ки дари тавила баргузоштааст. Гуфт: Пас, дар ин сурат дуздро гуноҳе набошад.
_____________
Хуросоние бо нардбон ба боғи дигаре мерафт, то мева бидуздад, ногоҳ соҳиби боғ расид ва гуфт:
Гуфт: -Ту дар боғи ман чӣ кор дорӣ?
Гуфт: – Нардбон мефурӯшам.
Гуфт: -Нардбон дар боғ мефурӯшӣ?
Гуфт: -Нардбон аз они ман аст, ҳар ҷо ки хоҳам, мефурӯшам.
Луғат:
меҳтар– калон, бузургтар, муқобили кеҳтар
тавила– ресмони дарозе, ки ба он пойи чанд аспро мебан-
данд; оғил
Бандаки хабарии -аст пас аз як миқдор калимаҳои бо садонокҳо анҷомёфта ихтисор мешавад: кӣ аст- кист, чӣ аст- чист, аз (они) ӯ аст – аз (они) ӯст, аз мо аст- аз (они) мост.
Машқ. Матнро нависед ва бандакҳои хабариро ёфта, имлояшонро шарҳ диҳед.
Аз ҳакиме пурсиданд:
– Он чист, ки агарчи ҳақ бошад ҳам, гуфтанаш норавост?
Гуфт: – Худро мадҳу сано кардан.
Гуфтанд: – Кадом биност, ки ҳаргиз хароб нашавад?
Гуфт: -Адл.
Суҳбати он кас, ки сидқу сафост,
Домани ӯ гир, ки к-аз аҳли вафост.