Рагхои хунгард
Рагҳои хунгард ба тамоми бадани мо паҳн шудаанд. Сохт, шакл, ҳаҷм ва дарозии рагҳои хунгард гуногунанд. Чор намуди рагҳои хунгардро фарқ кардан мумкин аст: шоҳраг, раги шарён, мӯйраг, раги варид. Шоҳраг раги калонтарин ба ҳисоб меравад. Шоҳраг ва рагҳои шарён рагҳое мебошанд, ки ба воситаи онҳо хун аз дил ҳаракат мекунад. Онҳо деворҳои мустаҳкам ва чандир доранд, ки таркибашон аз мушакҳои суфта сохта шудаанд (расмҳои 47 ва 48).
Дил кашиш хӯрда, бо фишори баланд хунро ба шоҳраг ва рагҳои шарён тела медиҳад. Шарёнҳо ба туфайли мустаҳкаму чандир будани деворҳояшон ба ин фишор тобоваранд ва хурду калон мешаванд. Шарёнҳои калон ба қадри аз дил дур шуданашон ба рагчаҳои шарён (артериолаҳо) тақсим мешаванд. Рагчаҳои шарён бошанд, ба мӯйрагҳо (капиллярҳо) мубаддал мегарданд, ки онҳо девори тунук дошта, аз як қабат ҳуҷайраҳои эпителии нозук таркиб ёфтаанд (расми 48).
Онҳо имкон медиҳанд, ки моддаҳои дар плазмаҳои хун ҳалшуда аз сӯрохии девори мӯйрагҳо ба моеи бофта ва аз онҷо ба ҳуҷайра гузаранд.
Хун дар рагҳои варид – рагҳое, ки тавассути онҳо хун ба дил меравад, ҷамъ мешавад. Фишори хун дар рагҳои варид баланд нест, девори онҳо назар ба рагҳои шарён тунуктаранд. Фарқ дар он аст, ки дар дохили девори рагҳои варид мӯякчаҳо ва клапанҳо мавҷуданд ва онҳо ба як тараф ҳаракат кардани хунро таъмин менамоянд.
Хун дар организм бо ду системаи сарбастаи рагҳо ҳаракат мекунад:
1) системаи калони гардиши хун;
2) системаи хурди гардиши хун (расми 49).
Мавзӯи пурра >>
