Намунаи таҳлили фонетикӣ, савти, овози, дар ин мақола оварда мешавад. Чи тавр чумларо тахлили фонетики кунем >>
Тозагӣ гарави саломатист.
Ин ҷумла аз се калима иборат аст: тозагӣ, гарав, саломатӣ.
Калимаи тозагӣ аз 3 ҳиҷо: то-за-гӣ, 3 ҳамсадо (т, з, г) ва се садонок (о, а, ӣ) иборат аст. Ҳамаи ҳиҷоҳо кушода (то – за – гӣ) мебошанд. Қолаби заданокии ин калима чунин аст:
– – -, зада дар ҳиҷои сеюм.
т – ҳамсадои беҷаранг, ҷуфти ҷарангдораш –д, пешизабонӣ.
о – садонок, лабӣ.
з – ҳамсадои ҷарангдор, ҷуфти беҷарангаш- с, пешизабонӣ.
а – садонок.
г – ҳамсадои ҷарангдор, ҷуфти беҷарангаш –к, забонӣ.
ӣ – садонок, ғайрилабӣ.
Калимаи гарав аз ҳиҷоҳои га – рав иборат аст. Ҳиҷои якум кушода, ҳиҷои дуюм баста. Зада дар ҳиҷои дуюм. Қолаби заданокиаш:
г – ҳамсадои ҷарангдор, ҷуфти беҷарангаш – к, пасизабонӣ.
а – садонок, ғайрилабӣ
р – ҳамсадои ҷарангдор, пешизабонӣ.
а – садонок, ғайрилабӣ.
в – ҳамсадои ҷарангдор, ҷуфти беҷарангаш –ф, лабӣ.
Калимаи саломатист аз 4 ҳиҷо (са – ло – ма – тист), 6 ҳамсадо (с,л,м,т,с,т), 4 садонок (а,о,а,и) иборат аст. Се ҳиҷои аввал кушода (са-ло-ма) ва ҳиҷои охир баста (тист) аст. Дар калимаи охирин бандаки хабарии -аст ихтисор шудааст. Муқоиса кунед: саломатист- саломатӣ аст, кӣ аст -кист,чӣ аст – чист; аз мост, ки бар мост (аз мо аст).
Зада дар ҳиҷои охир.
ШОЯД ИНҲО ҲАМ БА ШУМО ЛОЗИМ БОШАНД:
- Ҳиҷо ва хелҳои он
- Ба сатри дигар кучонидани ҳиссаи калима
- Ходисахои савти (ходисахои фонетики, овози)
- Алифбо (Алфавит) – Алифбои забони тоҷикӣ